Angst voor Verandering
Architect Jan Kleinjan (1937-2009) bouwde 50 jaar geleden zijn eigen huis in Haren. Het kwam onlangs, voor het eerst, te koop. Een plaatselijke makelaar liet artist impressions maken die lieten zien hoe je het gedateerde interieur kon aanpassen aan deze tijd. Plaatjes die net zo goed in een ander huis zouden passen. Waar bleef het authentieke interieur? Je hield je hart vast als je het zag. Hoe zou dit aflopen?
Op een rechthoekige kavel, die aan drie zijden wordt begrensd door straten (Oosterweg, Schoutelaan en Clusiusweg) bouwde Kleinjan een villa die geheel terecht de architectuurgids van de provincie Groningen haalde. In die gids staat dat de woning de grootste kwaliteit heeft achter de entree. De meeste mensen zien echter alleen de buitenkant. Nou weet ik toevallig dat de binnenkant en de buitenkant van deze woning veel met elkaar te maken hebben, door de toepassing van schoon metselwerk en hout. In de jaren ’70 gebruikten architecten graag (kijk bijvoorbeeld naar Herman Hertzberger) een betonsteen in het zicht, omdat die zo mooi strak past in de mathematische opzet van een plattegrond.
Nou was Kleinjan, die ook het masterplan van het UMCG maakte, een meester in maatvoering. Voor dit huis gebruikte hij een vaste moduulmaat. Alle verblijfsruimten zijn konsekwent opgebouwd uit rechthoeken ter grootte van deze moduulmaat, of een veelvoud ervan. De plaatsing van deze units leverde een boeiende ruimtelijke ontwikkeling op. Zie de prachtige plattegronden en foto’s van het oorspronkelijke interieur op mijn site. Het interieur ademde de strengheid van de ontwerper. Alles, tot aan de wandcontactdozen, de armaturen en de wc-rol houder, was vastgelegd en ingepast in het stramien. Buiten zie je die maatvoering terug. De volumes van metselwerk en glas zijn gewoon een verticale weergave van de plattegrond.
En dan komt er een nieuwe eigenaar die hier misschien lak aan heeft en klakkeloos de aanwijzingen van de makelaarstekening volgt. Het zal toch niet gebeuren? We zullen het niet weten, omdat de binnenkant voor de buitenstaander gesloten blijft. Maar mijn angst werd gevoed toen de busjes van de stukadoor voor de deur stonden. Ik durfde lange tijd niet meer te kijken. Maar de schrijversplicht van de columnist roept en ik ben er langs gegaan. Tot mijn grote opluchting heeft de nieuwe eigenaar slechts het metselwerk met stucwerk vlakgepoetst en het houtwerk van een nieuwe kleur voorzien. En nu blijkt dat de vormgeving van het oorspronkelijke ontwerp dermate sterk was dat de veranderende gevelafwerking geen afbreuk doet. Klasse van Jan Kleinjan. En hulde aan de nieuwe eigenaar.
