emile koopmans
03/2021

Aardige Architecten

Toen de beroemde architect, wijlen prof. Jaap Bakema, ooit een opdracht kreeg om een kerk te bouwen in Nagele, werd hij de volgende ochtend stiekem gebeld door een lid van de kerkeraad. De man had een staalconstruktiebedrijf en hij smeekte Bakema om de kerk niet in staal te ontwerpen. Want dan zou hij de staalconstruktie voor een prikkie moeten leveren en daar had hij geen zin in. Bakema antwoordde dat het al te laat was. Hij had de avond en nacht doorgewerkt en het ontwerp was klaar. De construktie was inderdaad bedacht in staal. Maar omdat Bakema een aardige architect was verscheurde hij het ontwerp. Hij begon opnieuw. In beton. Dat is heel bijzonder, want normaal gesproken geldt: hoe beroemder de architect, hoe minder aardig.

Zijn er nog steeds aardige architecten? Jawel, eentje (ik ben het niet). Rond de eeuwwisseling ontmoette ik hem voor het eerst. Ik had al gehoord dat het zo’n aardige man was. Maar hij had helaas niet door dat iedereen hem vooral aardig vond, omdat hij precies deed wat de klant wilde. Dat leidde, binnen de gemiddelde smaak van zijn dorp, jammerlijk genoeg bijna altijd tot dezelfde saaie nietszeggende eenvoudige kabouterachtige huisjes. De man kwam dan ook niet verder in zijn vak. Tja, zuchtte hij, ik heb het wel gezien, ik wil stoppen. Maar het is helaas geen vetpot, dus ik zal nog wel even door moeten. De aardige architect is nu ver over de 70. En hij bouwt nog steeds….. wat de klant wil.

Het is dus goed voor het beeld in het dorp, dat er ook minder aardige architecten zijn. Dan zie je tenminste nog eens verrassende dingen gebouwd worden. Hoewel dat ook regelmatig door kan slaan, zoals ik in nieuwbouwwijken vaak zie. Dan denk ik: is deze opdrachtgever niet een beetje te gemakkelijk onder de indruk geraakt van zijn architect? Zo’n ijdeltuit beweert dan: “Kijk, ik ben een beroemde architect; als u mij vraagt om uw huis te ontwerpen, dan kunt u een spannend ontwerp verwachten. Dan moet u dat gewoon maar pruimen!” Neem dit voorbeeld in Haren Noord. Zijn deze opdrachtgevers echt blij met een wit gestukadoord huis (in Nederland)? En wordt hun buurman echt gelukkig met verticaal riet? Ik denk het niet. Dit soort materiaalkeuzes zijn vooral bedacht voor de lol van de architecten zelf. Niet echt aardig dus, deze architecten.